یبوست در کودکان دو ساله: علل،علائم و روش های درمان

یبوست در کودکان دو ساله  یعنی دوره نوپایی ( بین سنین 12 تا 24 ماهگی) مشکل بسیار شایعی است. در این شرایط کودک کمتر از حد معمول اجابت مزاج دارد و خروج مدفوع از بدن کودک به سختی انجام می شود.

با این که تعریف یبوست در کودکان براساس شرایط منحصر به فرد هر کودک متفاوت است به صورت کلی در شرایطی که دفع مدفوع کمتر از دو بار در هفته انجام پذیرد یبوست به حساب می آید.

در این شرایط مدفوع کودک سفت، خشک و نسبتا قطور سات و باعث می شود که روند دفع برای کودک دردناک و بسیار دشوار باشد.  خوشبختانه طول مدت یبوست در کودکان نوپا معمولاً چندان طولانی نیست و به ندرت برای کودکان مشکل ساز می شود.

اگر به عنوان والدین یا پرستار کودک با مشکل یبوست در کودکان دو ساله مواجه شده اید و به دنبال کسب اطلاعات جامع در مورد علل، علائم و روش های درمانی این مشکل هستید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید:

چه کودکانی بیشتر مستعد یبوست هستند؟

براساس آمارهای موجود در حدود 20 درصد از کودکان نوپا، تا سن دوسالگی حداقل یکبار یبوست را تجربه می کنند.

دلایل شیوع یبوست در کودکان نوپا

مهم دلایلی که سبب افزایش ابتلای کودکان نوپا به ییوست می شود عبارتند از:

• جنسبت مذکر در بدو تولد (AMAB).
• کودکان مبتلا به تاخیر رشد یا مشکلات رفتاری.
• کودکان مبتلا به بیماری های مرتبط با  مقعد یا رکتوم
• کودکانی که در حال گذراندن دوره آموزش توالت رفتن هستند

علائم و علل

یکی از سوالات والدین و پرستار کودک این است که چگونه بفهمم کودک نوپا دچار یبوست شده است؟ مسلماً کودک نوپا نمی تواند مستقیما به شما بگوید که دچار یبوست شده است، بنابراین لازم است که علائم یبوست در کودکان را بشناسید که عبارتند از:

• دفع مدفوع کمتر از دو بار در هفته
• مدفوع سفت، خشک یا توده ای که بزرگ، دردناک یا به سختی دفع شود.
• مشاهده حالات و حرکات غیرمعمول در کودک، مانند ایستادن روی نوک. این وضعیت ممکن است نشانه ای باشد که کودک از مدفوع اجتناب می کنند یا آن را به تاخیر می اندازند.
• گرفتگی، تورم یا نفخ در شکم
• حالت تهوع.
• دفع مدفوع خونی
• مشاهده آثار مدفوع در لباس زیر که شبیه اسهال است.

علت یبوست در کودکان نوپا چیست؟

کودکان نوپا اغلب به دلیل نگه داشتن مدفوع خود دچار یبوست می شوند. در نتیجه روده بزرگ آنها مایعات زیادی را از مدفوع باقی مانده در روده جذب می کند و مدفوع کودک به شکل خشک و سخت دفع می شود. حال این سوال پیش می آید که چرا کودکان نوپا ممکن است مدفوع خود را نگه دارند. مهم ترین دلایل این امر عبارتند از:

• کودک نمی خواهد فعالیت مورد علاقه خود را متوقف کند و به دستشویی برود
• کودک استفاده از دستشویی عمومی را دوست ندارد (دستشویی مدرسه)
• کودک نگران دفع دردناک مدفوع است
• کودک برای یادگیری استفاده از دستشویی دچار استرس و نگرانی شده است
• کود از نظر رشدی برای آموزش توالت رفتن آمادگی ندارد

سایر علل یبوست در کودکان نوپا عبارتند از:

• رژیم غذایی کم فیبر.
• عدم نوشیدن مایعات کافی
• مصرف داروهای خاص
• اختلالاتی مانند بیماری هیرشپرونگ یا بیماری سلیاک.
• نقایص مادرزادی مانند اسپینا بیفیدا.
• بیماری هایی که بر متابولیسم کودک تأثیر می گذارد مانند دیابت.
• مشکلات پزشکی که بر هورمون های کودک تأثیر می گذارد مانند کم کاری تیروئید.
• بیماری هایی که باعث کاهش اشتهای کودک می شوند.
• استرس ناشی از مدرسه یا تغییرات روتین، آب و هوا یا سفر.

یبوست کودک نوپا چگونه تشخیص داده می شود؟

معمولاً پزشک اطفال برای تشخیص یبوست در کودکان دو ساله،سوالاتی را در مورد علائم و سابقه پزشکی کودک از والدین یا پرستار کودک می‌پرسند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. مهم ترین پرسش های پزشک درباره یبوست در کودک عبارتند از:

• الگوی معمول رفع مدفوع و حرکت روده.
• رژیم غذایی و عادات غذایی کودک
• مدت زمان از پوشک گرفتن کودک
• سابقه بیماری های جسمی
• سابفه مصرف دارو (در صورت وجود)

پزشک اطفال در طول معاینه فیزیکی، شکم کودک را مورد بررسی قرار می دهد. این کار برای بررسی وجود تورم یا حساسیت و درد احتمالی انجام می شود. برخی از پزشگان نیز ممکن است رکتوم کودک را برای جستجوی خون یا انسداد مورد معاینه قرار دهند.

چه آزمایشاتی برای تشخیص یبوست در کودکان دو ساله انجام می شود؟

احتمالاً پزشکان برای تشخیص مشکل یبوست در کودکان به هیچ آزمایشی نیاز نخواهد داشت زیرا این وضعیت به راحتی قابل تشخیص است، اما در صورتی که یبوست کودک ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد، ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق تر آزمایش هایی را تجویز کند.

مهم ترین آزمایشات برای تشخیص یبوست در کودکان عبارتند از:

• اشعه ایکس از شکم: عکسبرداری با اشعه ایکس امکان مشاهده مدفوع موجود در روده بزرگ را فراهم می آورد
• آزمایش خون: شمارش کامل گلبول های خون، می تواند برای تشخیص برخی از بیماری ها به کار برود
• آزمایش مدفوع: آزمایش مدفوع  برای تشخیص علائم عفونت یا خون در مدفوع کودک استفاده می شود
• آزمایش ادرار: آزمایش ادرار برای تشخیص علائم التهاب یا عفونت مثانه به کار می رود
• تست عملکرد روده: این آزمایش نشان دهنده حرکت مدفوع در طول روده بزرگ است
• بیوپسی رکتوم: یک قطعه کوچک از بافت رکتوم کودک زیر میکروسکوپ بررسی می شود

مهم ترین عوارض یبوست در کودکان دو ساله

یبوست در کودکان نوپا معمولا برای مدت طولانی دوام نمی آورد. اما اجتناب از دفع مدفوع ممکن است سبب ایجاد عوارض زیر شود:

• نهفتگی مدفوع: مدفوع سفت به سختی از داخل روده و رکتوم به بیرون رانده شود
• انکوپرزیس: ناتوانی در تنظیم دفع مدفوع که منجر به کثیف کردن لباس زیر کودک شود
• شقاق مقعد: پارگی های کوچک در مقعد کودک که باعث خونریزی، خارش یا درد شود
• افتادگی رکتوم: بیرون زندگی راست روده کودک از مقعد
• هموروئید: وریدهای متورم در داخل راست روده کودک یا خارج از مقعد کودک

یبوست در کودکان دو ساله چگونه درمان می شود؟

اگر به عنوان والدین و پرستار کودک به دنبال یافتن روش های مناسب برای درمان یبوست کودک هستید خوشبختانه درمان های خانگی موثری برای کمک به رفع یبوست کودکان وجود دارد که عمدتاً شامل موارد زیر است:

• تغییر رژیم غذایی: کودک باید مقدار زیادی میوه و سبزیجات بخورد تا فیبر اضافی دریافت کند.
• آبرسانی: به کودک نوپا بیشتر از قبل آب و مایعات سالم بدهید. بهتر است در مورد مصرف آب میوه به جای آب با پزشک مشورت کنید
• ایجاد روتین برای دفع: کودک را تشویق کنید که به طور منظم از دستشویی استفاده کند، به خصوص بعد از غذا خوردن. به کار گیری سیستم پاداش برای تشویق کودک به استفاده از دستشویی بسیار موثر است
• آموزش توالت رفتن را متوقف کنید: بهتر است که  تمرین توالت رفتن را تا زمانی که یبوست کودک برطرف نشده، متوقف کنید.

چه غذاهای ممنوع برای کودکان مبتلا به یبوست

براساس نظر متخصصان، مصرف غذاهای زیر برای کودکان نوپای مبتلا به یبوست ممنوع است ( غذاهای کم فیبر یا بدون فیبر):

• بستنی
• موز.
• سس سیب.
• برنج.
• فست فود.
• چیپس.
• پنیر.
• غذاهای آماده.
• غذاهای فراوری شده.
• مقدار بیش از حد شیر کامل.

داروهای مناسب برای درمان یبوست در کودکان دو ساله

فراموش نکنید که قبل از این که هر گونه دارویی برای کمک به رفع یبوست به کودک بدهید حتماً با پزشک اطفال مشورت کنید. مصرف داروهای زیر تحت نظارت پزشک نقش موثری در رفع یبوست کودکان دارد:

• پروبیوتیک ها
• مکمل های فیبر
• محلول های الکترولیت
• نرم کننده های مدفوع
• ملین ها
• شیاف گلیسیرین
• تنقیه

اگر برای مراقبت از کودک دلبند خود به دریافت کمک حرفه ای نیاز دارید، مرکز پرستاری پرستار همراه الف با کادر مجرب و متخصص آماده یاری رساندن به شماست!

این مرکز با سوابق درخشان در پرستاری از کودک، پرستاری از سالمند و بیمار در هر ساعت از شبانه روزی آماده ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل است.

برای کسب اطلاعات بیشتر با همکاران ما در واحد مشاوره تماس حاصل فرمایید.