تیک در کودکان: علل، علائم، روش های پیشگیری و درمان

مشاهده تیک در کودکان Child Tic برای والدین امری نگران کننده است و باعث می شود که این سوال در ذهن والدین شکل بگیرد که آیا فرزند من به یک بیماری خطرناک مبتلا شده؟ دلیل ایجاد تیک چیست و چه زمانی باید برای دریافت درمان های تخصصی اقدام کنیم؟

پلک زدن مکرر چشم، تغییر حالت صورت، بالا انداختن شانه ها، صاف کردن مکرر گلو یا تولید اصوات کنترل نشده  همگی جزو علائم تیک در کودکان هستند که در بیشتر مواقع، در کمتر از یکسال خود به خود از بین می روند.

تیک در کودکان مشکلی شایع است و براساس آمارهای موجوداز هر پنج کودک در طول دوران تحصیل، یک کودک دچار تیک می شود.

اگر شما نیز نگران مشکل تیک هستید تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد رایج ترین سوالات والدین درباره تیک در کودکان پاسخ بگوییم:

تیک چیست؟

تیک ها حرکات یا صداهای ناگهانی، کوتاه و غیرارادی هستند که کودکان پس از انجام آن، احساس رهایی از تنش را تجربه می کنند. براساس تحقیقات انجام شده اگر کودک بتواند روی تیک تمرکز کند، ممکن است بتواند آن را برای مدت کوتاهی سرکوب کند، اما ممکن است بعد از مدت کوتاهی دوباره به صورت غیر ارادی دچار تیک شود.

کودکانی که در فضای مدرسه سعی در کنترل تیک خود دارند، احتمالاً بعد از بازگشت به منزل بیشتر از قبل دچار تیک می شوند و همین موضوع سبب نگرانی والدین می شود.

آیا تیک با سندرم تورت ارتباط دارد؟

بیشتر تیک ها به صورت خود به خود و کمتر از یک سال از بین می روند که به عنوان تیک های گذرا یا موقتی شناخته می شوند. اما در شرایطی که کودک بیشتر از یکسال تیک‌های صوتی و تیک‌های حرکتی را تجربه کند احتمالاً به بیماری سندرم تورت مبتلا شده است.

علل ابتلا به تیک چیست و آیا اقدامات پیشگیرانه ای وجود دارد؟

از آنجایی که علل ایجاد کننده تیک در هاله ای ابهام قرار دارد بنابراین هیچ راهی برای جلوگیری از تیک وجود ندارد و این مشکل معمولاً در طی 5 تا 10 سالگی ظاهر می‌شوند.

با این حال، اعتقاد بر این است که تغییرات عصبی- شیمیایی در نورون‌های تولید کننده دوپامین و سروتونین باعث ایجاد تغییر در عملکرد بخشهای مختلف مغز از جمله تالاموس، قشر مغز و اعصاب مخطط  می شود که این بخش ها به نوبه خود در ایجاد تیک نقش دارند.

بهترین روش برای مدیریت و کنترل تیک چیست؟

بهترین راه برای مدیریت و کنترل تیک، نادیده گرفتن این مشکل است. متاسفانه بسیاری از کودکان بیشتر از این که به دلیل تیک دچار مشکل شوند، توسط خانواده خود تحت فشار و آزار قرار می گیرند.

در واقع توجه بیش از حد به تیک سبب تشدید اضطراب کودک می شود. از سویی دیگر بالا رفتن سطح استرس نیز سبب افزایش تعداد و شدت تیک در کودکان می شود و شرایط را برای کودک پیچیده تر می کند.

بسیاری از متخصصان توصیه می کنند که انجام تمرینات تنفسی نقش موثری در کاهش اضطراب و متعاقباً کاهش تیک در کودکان دارد. ذکر این نکته ضروری است که والدین و پرستار کودک لازم است که از تأثیر عاطفی تیک بر عزت نفس کودک آگاه باشند.

بهترین اقدام در این شرایط این است که به کودک اطمینان خاطر دهید که همه چیر خوب پیش می رود و شما تحت هر شرایطی از کودک حمایت و پشتیانی خواهید کرد (به ویژه در مواقعی که در مدرسه حضور دارد).

چه زمانی باید برای درمان تیک به پزشک مراجعه شود؟

متخصصان بر این باورند که در صورت مشاهده تیک لازم است که با یک پزشک متخصص اطفال مشورت کنید، زیرا تنها یک فرد متخصص و باتجربه قادر است که با ارزیابی علائم احتمال موجود، ابتلا به تیک را تایید یا رد کند.

تیک‌ها معمولاً بر اساس علائمی که والدین یا کودک توصیف می‌کنند تشخیص داده می‌شوند، و متخصص اطفال معمولاً با معاینه دقیق کودک قادر به تشخیص تیک است و نیازی به انجام آزمایش های بیشتر ندارد.

متخصصان توصیه می کنند که در شرایطی که تیک ها باعث آزار کودک، ایجاد درد یا اختلال قابل توجه در یادگیری شوند، باید توسط  یک متخصص مغز و اعصاب ارزیابی شوند.

همچنین، در صورت مشاهده حرکات غیرطبیعی یا سایر علائم عصبی، مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب کودکان اقدام بسیار مناسبی است.

براساس آمارهای موجود ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)، اضطراب و اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) نیز از مهم ترین دلایل تیک در کودکان است.

ذر این شرایط، کودک باید سریعاً تحت نظر پزشک قرار گیرد زیرا درمان اختلالات فوق درست به اندازه درمان تیک اهمیت دارد.

چه گزینه های برای درمان تیک در کودکان وجود دارد؟

خوشبختانه در بیشتر مواقع  تیک در کودکان به درمان های تخصصی نیاز ندارد و به خودی خود بهبود پیدا می کند. اما در شرایط ابتلا به سندرم تورت، گزینه‌های مؤثر رفتاری و دارو درمانی وجود دارد.

متخصصان زمانی از گزینه های درمانی استفاده می کنند که تیک سبب ایجاد اختلال در فعالیت‌های روزمره کودکان شده باشد مانند ایجاد درد یا مشکلات یادگیری».

یک نوع روش برای درمان تیک در کودکان وجود دارد که به نام درمان معکوس عادت شناخته می شود. در این روش کودک می آموزد که چگونه تیک ها را مدیریت و برطرف کند.

در این روش کودک برای ایجاد یک پاسخ رقابتی آموزش می بیند و در  نهایت توانایی خنثی کردن تیک را بدست می آورد.

اگر به عنوان پرستار کودک یا والدین، مسئولیت مراقبت از کودکی را برعهده دارید که با مشکل تیک در کودکان دست به گریبان است توصیه ما این است که در اولین فرصت از افراد با تجربه و متخصص در این زمینه کمک بگیرید.

مرکز پرستاری پرستار همراه الف به عنوان یکی از معتبرترین مراکز مراقبت و پرستاری از کودک، سالمند و بیمار در منزل است که به صورت شبانه روزی آماده ارائه کمک های تخصصی به همشهریان گرامی است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص خدمات این مرکز با همکاران ما در واحد مشاوره تماس حاصل فرمایید.