آیا رژیم کتوژنیک برای سالمندان سودمند است؟

فواید رژیم کتوژنیک برای سلامتی سال هاست که به اثبات رسیده است. و این رژیم غذایی با ایجاد تغییرات عمده در عادات غذایی همراه است. اما یکی از سوالات مهم در مورد این رژیم این است که آیا  آیا رژیم کتوژنیک برای سالمندان سودمند است؟

خصوصیت اصلی رژیم کتو تمرکز بر مصرف غذاهای پرچرب و کم پروتئین و محدود کردن مصرف کربوهیدرات ها از جمله نان، غلات، غلات و حتی بسیاری از میوه ها و سبزیجات است.

پیروی از رژیم کتو ممکن است برای برخی از سالمندان چالش برانگیز باشد، اما معمولا افرادی که از رژیم غذایی تبعیت می کنند پس از مدتی متوجه می شوند که  مزایایی این رژیم بیشتر از معایب آن است.

از آنجایی که این رژیم پتانسیل بالایی برای کاهش وزن، کنترل قند خون و پیشگیری از بیماری قلبی دارد برای افراد بالای ۵۰ سال بسیار سودمند است. البته ناگفته نماند که اما این برنامه غذایی خطراتی دارد و همیشه باید قبل از شروع هر رژیم غذایی جدید با پزشک یا متخصص تغذیه مجاز مشورت کنید.

 رژیم کتوژنیک چگونه بر بدن تاثیر می گذارد؟

معمولا پس از خوردن کربوهیدرات، قند خون شما بالا می رود و این قند به سلول های بدن نیرو می بخشد. اما اگر برای مدتی از کربوهیدرات در رژیم غذایی خود استفاده نکنید، قند خون شما کاهش پیدا می کند و در این شرایط کبد  برای تولید انرژی به سراغ سوزاندن چربی های ذخیره شده در بدن می کند. این مسیر جدید تولید انرژی به منزله نوعی سیستم پشتیبانی  برای بدن است که به نام فرآیند کتوز شناخته می شود.

به صورت کلی می توان این رژیم غذایی را به عنوان نوعی روزه داری خفیف در نظر گرفت، بنابراین بدن به دلیل برخورداری از منابع جایگزین انرژی، توانایی حفظ توده عضلانی بدون چربی را خواهد داشت.

ترکیب اصلی رژیم غذایی کتوژینک چیست؟

همانگونه که بیان شد بنیان برنامه غذایی کتوژنیک برمصرف غذایی پرچرب، پروتئین متوسط و کم کربوهیدرات متمرکز است. اگر از این برنامه غذایی با دقت و به طور مداوم به مدت ۲-۳ هفته پیروی کنید،بدن شما وارد حالت کتوز می شود.

رژیم کتو با نسب ۴:۱ یا ۳:۱ از درشت مغذی ها (چربی، پروتئین و کربوهیدرات) استفاده می کند، به این معنی که رژیم غذایی شما باید از ۴ یا ۳ گرم چربی به ازای هر ۱ گرم پروتئین و کربوهیدرات تشکیل شده باشد.

این معیار معادل حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد چربی و ۲۰ تا ۳۰ درصد پروتئین به اضافه کربوهیدرات است. برای یک رژیم غذایی معمولی ۲۰۰۰ کالری، این مقدار شامل تقریباً ۱۶۵ گرم چربی، ۷۵ گرم پروتئین و ۴۰ گرم کربوهیدرات است.

غذاهای مجاز در رژیم غذای کتوژنیک کدامند؟

عمده ترین غذاهایی که در رژیم غذای کتوژنیک مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از:

آجیل
دانه ها
پنیر
محصولات لبنی
ماست یونانی
سبزیجات
تخم مرغ
گوشت و ماهی به مقدار کم

غذاهای ممنوع در رژیم غذای کتوژنیک کدامند؟

این رژیم بر پرهیز از غذاهایی حاوی کربوهیدارت تاکید دارد که عمدتا شامل موارد زیر است:

• میوه ها (توت ها ممکن است در مقادیر کم به دلیل ارزش غذایی بالایی که دارند مجاز باشند.)
• غلات تصفیه شده و نشاسته (مانند نان، غلات، ماکارونی، برنج، گندم، چاودار، جو، سیب زمینی، سبزیجات نشاسته ای)
  لوبیا و حبوبات
• غذاهای فرآوری شده (مانند غلات، غذاهای آماده برای مایکروویو و اکثر فست فودها)

فواید رژیم کتوژینک

یکی از مهم ترین فواید رژیم غذایی کتوژنیک در روزهای ابتدایی استفاده از آن، کاهش وزن است اما لازم است بدانید که این کاهش وزن بیشتر شامل کاهش وزن آب در بدن است.

قند برای ذخیره شدن در بدن از آب استفاده می کند بنابراین، هنگامی که مصرف کربوهیدرات را در رژیم غذایی کاهش دهید، بدن شما از قند استفاده می کند و آب را آزاد می کند و در این شرایط در اثر کاهش آب شاهد اندکی کاهش وزن خواهید بود.

 سایر فواید رژیم کتو عبارتند از:

کنترل قند خون. این رژیم با کاهش قند خون مرتبط است.

سلامت قلب. رژیم کتو می تواند سطح کلسترول کل را بهبود بخشد و گاهی اوقات سطح کلسترول “خوب” (HDL) را افزایش دهد. این ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی کمک کند.

حفظ توده بدون چربی بدن با افزایش سن، از دست دادن ماهیچه ها و گاهی اوقات احساس ضعف بیشتر می شود. رژیم کتو ممکن است به شما کمک کند عضله را طولانی تر نگه دارید، که احتمالاً به این دلیل است که پروتئین بیشتری دریافت می کنید و غذاهای ناسالم را محدود می کنید.

خطرات رژیم کتو

این برنامه غذایی برای افراد مبتلا به موارد زیر توصیه نمی شود:

• بیماری پانکراس
• مشکلات کبدی
• مشکلات تیروئید
• اختلالات تغذیه
• بیماری کیسه صفرا

برخی از افراد در هنگام استفاده از رژیم کتوژنیک شاهد بروز مشکلات جسمی و روانی کوتاه مدت و بلند مدت زیر خواهند بود:

• علائم شبیه آنفولانزا
• ناراحتی معده
• سردرد
• خستگی
•  سرگیجه
• مشکل خواب
• یبوست
• گرفتگی عضلاتی
• درد
• تمایل شدید به مصرف قند
• گیجی
• سنگ کلیه
• بیماری کبد
• کمبود ویتامین

ماهیت پرچرب رژیم کتو استفاده از آن را برای بیماران مبتلا به مشکلات قلبی و مبتلایان به سایر بیماری های مزمن خطرناک می کند.  محدودیت های غذایی این نوع رژیم ممکن است در برخی از افراد سبب بروز کمبود ویتامین ها و مواد معدنی ضروری شود.

پرهیز از حبوبات، غلات و میوه ها ممکن است منجر به کاهش وزن شود، اما فرد برای دریافت فیبر کافی باید به اندازه کافی از منابع مجاز استفاده کند.

اثرات رژیم کتوژنیک بر بهبود یادگیری و حافظه در سالمندان

محققان به این نتیجه رسیده اند که رژیم کتوژنیک با نتایج مثبتی در بهبود عملکرد مغز همرا ه است. سال هاست که از این نوع رژیم غذایی که برای درمان صرع و سایر بیماری های عصبی-شناختی استفاده می شود.

در حال حاضر تحقیقات متعددی در مورد درمان زوال عقل مرتبط با افزایش سن و آلزایمر در حال انجام است. یکی از راه هایی که رژیم کتو بر بدن تاثیر می گذارد این است که آنزیم هایی که ماهیچه تولید می کند نوروتوکسین ها را تجزیه کرده و از ورود آنها به مغز جلوگیری می کند.

این آنزیم ها از مغز در برابر از دست دادن سلول های عصبی محافظت کرده و عملکرد مغز را بهبود می بخشند. همچنین شواهد نشان می دهد که کاهش عصب های مغز در بین مردان و زنان متفاوت است.

زوال عقل با تأثیرات شدیدتر و سریع تری بر روی زنان همراه است. در مشاهدات آزمایشگاهی استفاده از رژیم کتوژنیک در موش‌های مسن با جنسیت نر برای مغز مفید بود، اما برای گروهی که در میانسالی بودند، تأثیر چندانی مشاهده نشد.

وقتی همین مطالعه روی موش های ماده انجام شد، نتایج جالبی بدست آمد زیرا موش های میانسال ماده تاثیرات مثبتی بر میزان یادگیری و حافظه نشان دادند. بنابراین،احتمالا این امکان وجود دارد که پیروی از رژیم کتوژنیک برای زنان میانسال فواید بیشتری نسبت به مردان داشته باشد.

نکته مهم در مورد رژیم کتوژنیک برای سالمندان

افراد سالمند لازم است پیش از استفاده از این رژیم غذایی حتما با پزشک خود مشورت کنند. سالمندانی که از این رژیم پیروی می کنند باید حتما از خواب کافی برخوردار باشند و در رژیم غذایی خود به اندازه کافی مایعات بنوشند.

برخی از سالمندان در طی رژیم کتوژنیک، برای تغذیه متعادل و تامین مواد مغذی به مصرف مکمل های ویتامین و فیبر نیاز خواهند داشت که لازم است توسط پزشک تجویز شود.

شرکت پرستاری پرستار همراه الف با برخورداری از مجوزهای ضروری از مراجع ذی صلاح آماده ارائه خدمات مراقبت و درمانی در منزل به سالمندان، کودکان و بیماران است. برای برخورداری از خدمات شبانه روزی این مرکز با همکاران ما تماس حاصل فرمایید.