روش های نگهداری از سالمند آلزایمری
مراقبت از سالمند آلزایمری، فعالیتی پر چالش و گاهی ناامیدکننده است. بیماری زوال عقل نوعی اختلال اساسی در کارکرد مغز است که بهمرورزمان پیشرفت کرده و درنهایت منجر به فوت بیمار میشود. شیوع آلزایمر Alzheimer’s Disease بهطورمعمول از سن ۶۵ سالگی آغاز میشود، اما در موارد خاص در سنین جوانی نیز ممکن است بروز پیدا کند.
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، آلزایمر، مهمترین عامل ناتوانکننده در جمعیت سالمندان جهان محسوب میشود، و بیشترین آمار ابتلا به زوال عقل مربوط به قاره آسیا است. در ایران نیز حدود ۷۰۰,۰۰۰ سالمند مبتلابه آلزایمر وجود دارد و طبق پیشبینی وزارت بهداشت تا ۳۰ آینده این آمار افزایش قابلتوجهی خواهد داشت! در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا با روشهای کاربردی مراقبت از سالمند آلزایمری بیشتر آشنا شوید.
آلزایمر چیست؟
آلزایمر یک بیماری پیشرونده مغزی است که باعث بروز اختلال در بخشهای کنترلکننده حافظه، زبان و فکر در مغز میشود. سالمند آلزایمری بهمرورزمان توانایی خود را در انجام فعالیتهای عادی زندگی مانند لباس پوشیدن، صحبت کردن، پرداخت قبوض و … از دست میدهد. هنوز هیچ درمانی برای آلزایمر ارائه نشده است و بیشتر یافتههای علمی، روشهای به تعویق انداختن بروز بیماری زوال عقل را در برمیگیرند.
علائم هشداردهنده بیماری آلزایمر
هرچند بیماری آلزایمر بیشتر در سالمندان مشاهده میشود اما بهعنوان بخش طبیعی روند پیری به شمار نمیرود. علائم هشداردهنده بیماری زوال عقل از مدتها قبل از تشخیص بیماری در فرد آشکار میشوند، تشخیص بهموقع این علائم در مدیریت بیماری در آینده تأثیر گذار است.
بهغیراز سن و ژنتیک، اختلال در حافظه ازجمله علائم مهم بروز زوال عقل شناخته میشود، البته تشخیص این موضوع با انجام معاینات پزشکی امکانپذیر است. برخی بیماریها یا کمبود ویتامینها ممکن است با ایجاد ضعف در حافظه در بیمار نمایان شوند. بهطورکلی ضعف در حافظه زمانی بهعنوان علامت موردتوجه قرار میگیرد که مشکلات زیر را به دنبال داشته باشد:
- فراموش کردن بعضی چیزها که باعث مختل شدن زندگی شود
- گمشدن در یک محیط آشنا
- پرسش سوالات تکراری
- مشکل در پرداخت قبوض
- مشکل در انجام وظایف همیشگی در محل کار یا خانواده
- تغییر در خلقوخوی و شخصیت
- کاهش توانایی در قضاوت و تصمیم درست
- گم کردن وسایل و عدم توانایی در پیدا کردن آن
چگونه از سالمند آلزایمری مراقبت کنیم
همانطور که قبلاً اشاره کردیم بیماری آلزایمر، یک اختلال مغزی پیشروندِ است و بیمار باگذشت زمان به مراقبتهای ویژه پزشکی متکی خواهد بود. با این اوصاف علا رقم تمایل خانوادهها به پرستاری از عزیز سالمند خود، مراقبت از سالمند آلزایمری بدون مهارتهای لازم امکانپذیر نیست!
اگر از سالمند مبتلابه آلزایمر مراقبت میکنید دانستن برخی نکات کاربردی شمارا در جهت مدیریت کارهای روزانه یاری خواهد کرد. در ادامه با نکات کلیدی مراقبت از سالمند آلزایمری را بررسی میکنیم.
کاهش احساسات ناامیدی سالمند
عدم توانایی در انجام کارهای ساده ممکن است بهسادگی منجر به آشفتگی و ناامیدی در سالمند مبتلابه آلزایمر شود برای جلوگیری از این شرایط هنگام برنامهریزی روزانه موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- عاقلانه برنامهریزی کنید: حمام کردن یا قرار ملاقات با پزشک را بهروزهایی موکول کنید که بیمار هوشیارتر است در این شرایط سالمند با شما همکاری بهتری خواهد داشت.
- در برنامهریزی زمانی کارها انعطاف داشته باشید: برای انجام کارها زمان بیشتری در نظر بگیرید و حتی مدتزمان لازم برای استراحت را در برنامه خود بگنجانید
- سالمند را در انجام برخی کارها مشارکت دهید: تا جای ممکن شرایطی را فراهم کنید تا سالمند بدون نیاز به کمک برخی کارها را انجام دهید. بهعنوانمثال لباسها به ترتیب خاصی بچینید بهاینترتیب بیمار قادر خواهد بود با برخی نشانههای بصری ترتیب پوشیدن لباس را تشخیص دهد.
- به بیمار مبتلابه آلزایمر حق انتخاب دهید: هرروز برای انجام فعالیتهای روزانه به او دو انتخاب دهید (تعداد انتخاب نباید زیاد باشد). بهعنوانمثال دو مدل لباس به او پیشنهاد دهید تا طبق میل خود یکی را انتخاب کند، یا از او بپرسید، برای تفریح تمایل دارد قدم بزند یا فیلم نگاه کند.
- دستورالعملهای ساده را به سالمند آلزایمری ارائه دهید: افراد مبتلابه آلزایمر ارتباط شفاف و کوتاه را بهتر درک میکنند.
- چرت زدن در طول روز را کاهش دهید: خوابیدن در طول روز باعث برهم خوردن تعادل روز و شب در زندگی فرد مبتلابه آلزایمر میشود.
- عوامل حواسپرتی را کاهش دهید: برای افزایش تمرکز بیمار در زمان صرف غذا یا هنگام صحبت تلویزیون خاموشکنید.
افزایش انعطاف پذیری
با پیشرفت بیماری آلزایمر، سالمند ناتوانتر شده و برای ادامه زندگی به پرستار و مراقب خود وابسته میشود. در چنین شرایطی مراقب باید در برنامهریزی روزانه شرایط بیمار را در نظر بگیرد. بهعنوانمثال اگر سالمند مبتلابه آلزایمر تمایل دارد همیشه یک مدل لباس بپوشد، خرید چند دست لباس یک شکل راهحل مناسبی است.
ایجاد محیط امن در خانه
آلزایمر مهارت حل مسئله را مختل میکند بهاینترتیب بیمار در هنگام بروز خطر توانایی بروز عکسالعمل مناسب را نخواهد داشت درنتیجه بسیار آسیبپذیر است.
- هرگونه آشفتگی در چیدمان منزل که ممکن است باعث لغزش و سقوط سالمند شود را برطرف کنید. در مناطق بحرانی مانند حمام، میله یا نرده نصب کنید.
- کابینتهایی که حاوی وسایل خطرناک هستند مانند چاقو و … را قفل کنید.
- فندک و وسایل آتشزا را از دسترس بیمار دور کنید، اگر سالمند آلزایمری سیگاری است بر کلیه مراحل سیگار کشیدن او نظارت داشته باشید. مطمئن شوید ابزار اطفاء حریق در دسترس شما قرار دارد.
- درجه حرارت آب را کنترل کنید: برای جلوگیری از سوختگی سالمند درجه ترموستات آبگرمکن را روی دمای مناسب تنظیم کنید.
تمرکز بر مراقبتهای فردی
عوارض ناشی از بیماری آلزایمر در هر فرد ممکن است به شکل متفاوتی بروز پیدا کند، بنابراین ارائه یک برنامه واحد برای تمام افراد امکانپذیر نیست. نگهداری از سالمند آلزایمری، فرآیندی فرسایشی است به طوری که ممکن است شمارا بهسوی افسردگی سوق دهد، مخصوصاً اگر بهتنهایی این کار را انجام دهید. برای مراقبت مناسب از سالمند مبتلابه زوال عقل، بهتر است وظایف، بین اعضای خانواده تقسیم شود.
بیماران مبتلا به آلزایمر در مراحل پیشرفته بیماری به مراقبتهای تخصصی و پیشرفته نیاز دارند. دریافت کمک از افراد حرفهای بهترین راهحل برای رفع مشکلات پرستاری از این سالمندان است. مرکز پرستاری پرستار همراه الف با کادر حرفه ای و مجرب به صورت شبانه روزی آماده مراقبت از عزیزان سالمند شما است. برای استفاده از خدمات پرستار سالمند، پرستار کودک و پرستار بیمار در منزل با کارشناسان این مرکز تماس حاصل فرمایید، تا در اسرع وقت نسبت به اعزام بهترین پرستاران برای مراقبت از عزیزان شما اقدام شود.