۶ تکنیک کلیدی برای مراقبت از کودک مبتلا به بیماری سلیاک

بیماری سلیاک نوعی بیماری خودایمنی با ریشه ژنتیکی است که از هر صد کودک متولد شده، یک نفر را درگیر می کند. کودکان مبتلا به سلیاک در صورت مصرف غذاهای حاوی گلوتن، دچار علایم شدیدی در روده کوچک می شوند. در واقع سیستم ایمنی بدن مبتلایان به این بیماری، اسید آمینه گلوتن را به عنوان یک مهاجم خارجی شناسایی کرده و به روده کوچک حمله می کند. در این شرایط روده کوچک قادر به جذب مواد مغذی نیست و بیمار دچار کمبود مواد مغذی شدید و تاخیر در رشد می شوند.

بیماری سلیاک به عنوان نوعی آلرژی‌های غذایی شناخته می شود و کودکان مبتلا به این بیماری برای بهبود روده کوچک و جلوگیری از علائم و عوارض این بیماری به مراقت های ویژه ای نیاز دارند. اگر به عنوان والدین و پرستار کودک مسئولیت مراقبت از کودک مبتلا به سلیاک را برعهده دارید لازم است با ۶ تکنیک مهم و کلیدی برای مراقبت از کودکان مبتلا به سلیاک آشنا شوید،بنابراین تا پایان این مقاله با ما همراه باشید:

علل بیماری سلیاک در کودکان

بیماری سلیاک یک بیماری ژنتیکی است بنابراین کودک در بدو تولد با این بیماری به دنیا می آید اما این بدان معنا نیست که علایم این بیماری نیز از همان ابتدا کودک را درگیر می کند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که بیماران مبتلا به بیماری سلیاک، تنها زمانی دچار علایم این بیماری می شوند که به مدت طولانی در رژیم غذایی خود از گلوتن استفاده کرده باشند.

مطالعات دیگر نشان می دهد که قرار گرفتن مبتلایان در معرض یک رویداد استرس زا، یا ابتلا به یک عفونت – مانند آنفولانزا – ممکن است باعث ایجاد علایم بیماری سلیاک در افراد مستعد شود.

مهم ترین عوامل زمینه ساز بیماری سلیاک عمدتا شامل موارد زیر است:

• بستگان درجه یک یا دو مبتلا به بیماری سلیاک (اقوام درجه شامل خواهر و برادر و پدر و مادر و بستگان درجه دو شامل عمه، دایی، پدربزرگ و مادربزرگ، خواهر و برادر ناتنی و غیره است).
• مبتلا بودن کودک به اختلالات ژنتیکی مانند سندرم ترنر، سندرم ویلیامز و سندرم داون.

ابتلا به بیماری های خودایمنی مانند دیابت نوع ۱ یا آرتریت نوجوانان.

کودکانی که به یک بیماری خودایمنی مبتلا هستند، احتمال بیشتری برای ابتلا به سایر بیماری های خود ایمنی دارند. به همین دلیل است که کودکان مبتلا به دیابت نوع ۱ نیز اغلب برای بررسی بیماری سلیاک مورد آزمایش قرار گیرند.

علائم بیماری سلیاک در کودکان

معمولا علایم بیماری سلیاک تا حدود ۶ تا ۹ ماهگی ظاهر نمی شود ،اما پس از شروع غذای کمی و مصرف اولین وعده غذایی حاوی گلوتن کودک علایم این بیماری را تجربه می کند.

علایم بیماری سلیاک براساس سن کودکان به شکل های مختلفی ظاهر می شود که در کودکان زیر سه سال شامل موارد زیر است:

• اسهال
• اتساع و درد شکم
• یبوست
• استفراغ
• تحریک پذیری
• تاخیر در رشد

در کودکان بزرگتر، علائم به شکل زیر ظاهر می شوند (اما محدود به موارد زیر نیست):

• نارسایی کمبود آهن
• خستگی مزمن
• درماتیت هرپتی فرمیس (بثورات پوستی)
• بد خلقی
• تاخیر در بلوغ
• سردرد

بنابراین در صورت مشاهده هر یک از علایم فوق در کودک،سریعا به پزشک مراجعه کنید. هر چه کودک زودتر مورد آزمایش قرار گیرد، سریع تر از علایم دردناک این بیماری خلاص می شود.

تشخیص بیماری سلیاک

آزمایش خون اولین روش برای تشخیص بیماری سلیاک در کودکان است. سیستم ایمنی در هنگام شناسایی گلوتن، نوعی آنتی بادی به نام ترانس گلوتامیناز را ترشح می کند.

نتایج سطوح ترانس گلوتامیناز به شکل طبیعی، بالا یا زیاد مشخص می شود و پزشک از همین طریق قادر به تشخیص این بیماری است.

هزگر قبل از انجام آزمایش خون، کودک را تحت رژیم غذایی بدون گلوتن قرار ندهید، زیرا ممکن است باعث جواب منفی کاذب شود.

گاهی ممکن است پزشک اطفال برای تشخیص قطعی بیماری سلیاک انجام بیوپسی از روده کوچک را لازم بداند. در ضمن اگر فرزند شما به بیماری سلیاک مبتلا است، ممکن است بررسی آزمایش خواهر و برادر او برای تشخیص این بیماری مفید باشد، زیرا سلیاک ژنتیکی است.

درمان بیماری سلیاک

تنها راه درمان بیماری سلیاک، رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن است. این بدان معنی است که مصرف چاودار، جو و غلات مرتبط مانند فارو، کاموت و اسپلت برای کودک شما ممنوع است.

اسید آمینه گلوتن در بسیاری از غذاهایی که حتی توقع آن را ندارید یافت می شود، به عنوان مثال بسیاری از سس های سویا حاوی گلوتن هستند.  بهترین راه برای درمان بیماری سلیاک حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی است که در ادامه با چند نکته مهم در این مورد آشنا خواهید شد:

۱- مشورت با متخصص تغذیه یا متخصص اطفال

افراد متخصص با تنظیم و تجویز برنامه غذایی مغذی و بدون گلوتن به کودک کمک می کنند تا راحت تر با این مشکل کنار بیاید.

۲- وب سایت هایی آموزشی

برای کسب اطلاعات لازم در مورد رژیم غذایی بدون گلوتن می توانید از وب سایت های معتبری مانند celiac.org و aboveceliac.org استفاده کنید.

۳- مصرف مواد غذایی طبیعی

بخش اعظم رژیم غذایی کودک را بر روی غذاهای طبیعی بدون گلوتن متمرکز کنید. میوه ها، سبزیجات، پروتئین بدون چربی، ماهی و لبنیات و غلات بدون گلوتن جایگزین های مناسبی برای تغذیه مناسب کودک هستند.

۴- مهر تائید بدون گلوتن

هنگام خرید مواد غذایی، به دنبال  نشان “تأیید شده بدون گلوتن” باشید. محصولات خاصی که حاوی گلوتن نیستند ممکن است در فرآیند تولید به گلوتن آلوده شوند. (جو دوسر یکی از نمونه‌های این مواد غذایی است.) انتخاب محصولاتی که نشان بدون گلوتن را دارند به منزله عدم آلودگی ماده فوق به گلوتن است.

۵- اطلاع رسانی به پرستار کودک در منزل و مهد کودک

به پرستار کودک در منزل و مهد کودک اطلاع دهید که کودک به بیماری سلیاک مبتلا است و نباید از مواد غذای حاوی گلوتن استفاده کند. در این شرایط از کودک در برابر اشتباهات احتمالی محافظت خواهید کرد و مراقبان نیز با احتیاط و توجه بیشتر نسبت به آماده سازی غذای کودک اقدام می کنند.

۶- گفتگو با کودک در مورد سلیاک

کودکان مبتلا به سلیاک ممکن است نسبت به پذیرش این موضوع که چرا نمی توانند مثل سایر همکلاسی ها و دوستان خود از غذاهای مشابه استفاده کنند مشکل داشته باشند.

خوشبختانه، غذاهای بدون گلوتن زیادی وجود دارد که می توانید با وارد کردن این گزینه ها به رژیم غذایی کودک، تنوع مناسبی را در وعده های غذایی او وارد کنید.

بهتر است هر چه وقت یکبار با کودک در مورد این بیماری و روش های کنترل و درمان آن صحبت کنید. به کودک اطمینان دهید که در صورت رعایت دستورالعمل ها با مشکل خاصی روبرو نخواهد شد و می تواند زندگی نرمال و سالمی را تجربه کند.

۷- حذف محصولات بهداشتی و اسباب بازی های حاوی گلوتن

برخی از مهره های بازی Play-Doh کودکان ممکن است حاوی گلوتن باشد. همچنین فرمول تهیه برخی از مواد بهداشتی از جمله شامپو و لوسیون های کودک نیز ممکن از گلوتن استفاده می شود.  خوشبختانه، با اندکی تحقیق قادر به یافتن جایگزین‌های بدون گلوتن برای کلیه موارد فوق خواهید بود.

معمولا علائم کودک پس از گذشت دو هفته پس از شروع رژیم غذایی بدون گلوتن برطرف می شود. در نهایت روده کوچک شروع به بهبودی کرده و در جذب مواد مغذی عملکرد بهتری خواهد داشت.

اگر فرزند شما به بیماری سلیاک مبتلا شده است و برای مراقبت از کودک به کمک فردی متخصص و با تجربه نیاز دارید، موسسه پرستاری پرستار همراه الف آماده خدمت رسانی به شماست.

این مرکز با برخورداری از کادر باتجربه و متخصص پرستار کودک، پرستار سالمند و پرستار بیمار در هر ساعت از شبانه روز و در هفت روز هفته آماده کمک به شما و فرزندان عزیز شما است.

پس فرصت را از دست ندهید و با همکاران ما در واحد مشاوره تماس حاصل فرمایید.